Özgüven Sorunu Yaşayanlara Psikolog Tavsiyeleri: Hayatınızı Değiştirecek 7 Psikolog Önerisi

by Klinik Psk. Helin Salman | Posted on

Hayatın farklı dönemlerinde özgüvenimiz zedelenebilir. Bu, birçok danışanımda sıklıkla karşılaştığım bir durum. Özgüven eksikliği; karar vermede zorlanmak, kendini geri çekmek, başkalarının düşüncelerine fazla odaklanmak gibi şekillerde kendini gösterebilir.
Bu yazıda, bir psikolog olarak danışanlarımla da sıkça çalıştığım özgüven sorununa dair gözlemlerimi, önerilerimi ve süreci nasıl ele aldığımızı paylaşmak istiyorum.

Özgüven Sorunu Nedir ve Neden Ortaya Çıkar?

Özgüven sorunu, bireyin kendi yeteneklerine, değerine ve düşüncelerine yeterince inanmaması durumudur. Bu durum çocukluktan itibaren şekillenebildiği gibi, yetişkinlik döneminde yaşanan olumsuz deneyimlerle de ortaya çıkabilir. Aile içi eleştiriler, başarısızlık deneyimleri, okulda yaşanan sosyal problemler veya sürekli kıyaslanma gibi faktörler özgüven eksikliğine zemin hazırlayabilir.

Kendi danışanlarımda da gözlemlediğim üzere özgüven, sonradan geliştirilebilen bir beceridir. Doğuştan gelen bir nitelik değil, zamanla öğrenilen ve destekle beslenen bir inançtır. Terapi sürecinde danışanların, içsel konuşmaları dâhil olmak üzere birçok farklı boyutu ele alınır. Böylece kişinin özgüvenle ilgili temel inançları keşfedilir ve yeniden yapılandırılır.

Özgüveni Yeniden İnşa Etmek: Öneriler ve Terapi Yaklaşımları

Aşağıdaki adımlar, danışanlarımla birebir uyguladığım ve olumlu sonuçlar aldığım yöntemlerdir. Elbette herkesin deneyimi farklıdır; bu nedenle ihtiyaç duyulduğunda profesyonel destek almak en sağlıklı seçenektir.

Özgüven Sorunu Belirtileri

Özgüven eksikliği, farklı insanlarda farklı davranışlarla kendini gösterebilir. Danışanlarımdan ve klinik deneyimlerimden yola çıkarak yaygın belirtileri şu şekilde özetleyebilirim:

  • Karar vermekte zorlanmak

  • Toplum içinde konuşmaktan kaçınmak

  • Başarılarını küçümsemek

  • Sürekli onay ihtiyacı duymak

  • Hayır diyememek

  • Yeni şeyler denemekten kaçınmak

  • Sosyal ortamlarda geri planda kalmak

Bu davranışlar zaman içinde depresyon, anksiyete ve sosyal fobi gibi daha ciddi psikolojik sorunlara dönüşebilir.

özgüven sorunu 1

1. İçsel Diyalogunuzu Fark Edin ve Dönüştürün

Özgüven sorunu yaşayan bireylerde, “Ben bunu başaramam”, “Zaten kimse beni ciddiye almaz” gibi olumsuz iç konuşmalar yaygındır. Bu düşünceler zamanla kişinin kendini sabote etmesine neden olur. Terapi sürecinde:

  • Kendinize olumlu cümleler söylemeyi alışkanlık hâline getirme

  • Günlük tutarak olumsuz düşünceleri fark etme

  • Olumsuz bir inanç ortaya çıktığında, “Gerçekten öyle mi?” diye kanıt arama

gibi teknikler üzerinde çalışılır. Bu egzersizler, olumsuz inançların olumluya dönüştürülmesinde etkili olur.

2. Geçmişle Barışın, Şimdiki Zamana Odaklanın

Danışanlarımda sıkça gördüğüm bir durum, geçmişte yaşanan başarısızlıkların güncel benlik algısını olumsuz etkilemesidir. Geçmişi sürekli hatırlama ve pişmanlık duyma, özgüvene ket vurur.

  • Farkındalık (mindfulness) çalışmaları, kişinin geçmiş veya gelecek kaygılarından uzaklaşıp “şu an”da kalmasına yardımcı olur.

  • Meditasyon gibi düzenli uygulamalar, içsel huzuru artırarak bireyin özdeğerini besler.

özgüven sorunu

3. Mini Hedefler Koyarak Kendinize Güveni Pekiştirin

Büyük hedefler göz korkutabilir. Terapi sürecinde, kişinin kendine uygun küçük, ulaşılabilir hedefler belirlemesi önerilir. Örneğin:

  • Günde 30 dakika yürüyüş

  • 10 sayfa kitap okuma

  • Sosyal bir etkinliğe katılma

  • Bir fikir veya duyguyu açıkça ifade etme

Bu hedeflere ulaşıldıkça yaşanan “başarabiliyorum” hissi, özgüveni doğal olarak destekler.

4. Sosyal Bağlantılarınızı Güçlendirin

İnsan sosyal bir varlıktır ve destekleyici çevre, özgüven gelişiminde kritik rol oynar. Terapi sürecinde:

  • Kişinin var olan sosyal ilişkilerini gözden geçirmesi

  • Kendisine iyi gelmeyen, yıpratıcı etkileşimlerden uzaklaşması

  • Koşulsuz destek veren arkadaş veya aile üyeleriyle vakit geçirmesi

teşvik edilir. Böylece birey, yalnız olmadığı duygusunu pekiştirir ve değerli hissetmeye başlar.

5. Beden Dili ve Fiziksel Duruşunuzu Gözlemleyin

Dik durmak, göz teması kurmak ve net bir ses tonuyla konuşmak, hem dışarıdan güçlü görünmenizi hem de kendinizi içeride güçlü hissetmenizi sağlar. Kişinin günlük yaşamda:

  • Aynada dik bir duruşla kendine bakması

  • Jest ve mimiklerini kullanmaya özen göstermesi

  • Konuşurken ses tonuna ve nefes ritmine dikkat etmesi

özgüven algısını olumlu yönde etkiler.

özgüven sorunu

6. Başkalarıyla Kıyaslamaktan Vazgeçin

Sosyal medya ve çevrimiçi platformlar, kıyaslama davranışını körükleyebilir. Oysa ki orada gördükleriniz, insanların paylaştığı seçilmiş anlardan ibarettir ve gerçek hayatı tam anlamıyla yansıtmaz.

  • Kendi gelişiminizi takip etme (örneğin, bir “gelişim günlüğü” tutmak)

  • Başarılarınızı, öğrendiklerinizi ve küçük ilerlemelerinizi yazıya dökmek

kıyaslama ihtiyacını azaltarak odak noktasını içe çevirir.

7. Psikolojik Destek Almaktan Çekinmeyin

Bazı durumlarda, bireysel çabalar yeterli gelmeyebilir. Uzun süredir devam eden özgüven sorunlarında bir psikologla çalışmak, sorunun temel nedenini anlamayı ve çözüme yönelik adımlar atmayı kolaylaştırır. Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) gibi yöntemlerin özgüven artırıcı etkisi, bilimsel çalışmalarla da desteklenmektedir.

Aşağıdaki platformlar üzerinden destek alabilirsiniz:

 

SSS – Sık Sorulan Sorular

1. Özgüven sorunu nedir?
Kişinin, kendi potansiyeline ve yeteneklerine olan inancının düşük olmasıdır.

2. Özgüven eksikliği depresyona yol açar mı?
Uzun süreli özgüven eksikliği, depresyon ve anksiyete riskini artırabilir.

3. Psikologlar özgüven eksikliğine nasıl yaklaşır?
Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT), özfarkındalık çalışmaları ve danışanla iş birliği temelinde ilerleyen terapötik yöntemlerle yaklaşırlar.

4. Özgüvenimi nasıl artırabilirim?
Olumlu iç konuşmalar, küçük ve ulaşılabilir hedefler, destekleyici bir sosyal çevre ve gerektiğinde profesyonel terapi, bu konuda etkilidir.

5. Sosyal ortamlarda özgüven nasıl kazanılır?
Adım adım katılım, beden diline dikkat etme ve kendini ifade etmeye yönelik pratiklerle gelişir.

6. Özgüven sorunu çocuklukta mı başlar?
Genellikle çocukluk dönemindeki aile ve çevre tutumları, öğretmen geri bildirimleri ve sosyal etkileşimler büyük rol oynar.

7. Özgüven eksikliği başarıyı engeller mi?
Kişinin potansiyelini tam anlamıyla kullanamaması nedeniyle kariyer ve kişisel başarı hedeflerinde zorluklara yol açabilir.

8. Terapiden ne kadar sürede sonuç alınır?
Kişinin özelliklerine, seansların düzenliliğine ve yönteme göre değişiklik göstermekle birlikte, ortalama 6-12 haftalık süreçte belirgin gelişmeler görülebilir.

9. Online terapi ile özgüven geliştirilebilir mi?
Evet, güvenilir platformlar üzerinden yapılan online terapiler de yüz yüze terapiler kadar etkili olabilmektedir.

10. Özgüven eksikliği tamamen geçer mi?
Doğru yöntemler, terapötik süreç ve kişinin bireysel çabaları ile büyük ölçüde aşılabilir. Ancak kişisel gelişim, süreklilik gerektiren bir yolculuktur.